8. LITERATURA NA GRANICY / ZŁA PAMIĘĆ – PROGRAM

Temat pamięci jest dziś odmieniany przez wszystkie przypadki. Nowe pojęcia związane z pamięcią na dobre wchodzą do naszego słownika, uzmysławiając nam, na jak wiele sposobów może być kształtowana – i jak ona kształtuje naszą rzeczywistość. W kontekście dzisiejszych wydarzeń, takich jak wojna, zalew fake newsów i kryzys demokracji, rolę pamięci podkreśla się bardziej niż kiedykolwiek.

Temat ten wyjątkowo często pojawia się również w najnowszej środkowoeuropejskiej literaturze. Autorzy z Polski, Czech, Słowacji i Węgier otwierają na nowo bolesne tematy historyczne, dokonują gorzkich rozliczeń, pracują z traumą – zarówno osobistą, jak i narodową czy międzypokoleniową. Pokazują, jak przeszłość kształtuje nasze postawy dziś.

W ramach naszego tegorocznego programu Literatura na Granicy przyjrzymy się temu, o czym z różnych powodów pamiętać nie chcemy, jako społeczeństwa Europy Środkowej i jako jednostki. Tematy wypierane, wstydliwe, rodzące kompleksy oraz społeczną czy indywidualną agresję – to wszystko także wiele mówi o nas i naszej wspólnej, środkowoeuropejskiej historii.

Do udziału zaprosiliśmy pisarzy, publicystów i tłumaczy, którzy odważnie podejmują przemilczane lub niewygodne tematy, nierzadko wzbudzając swoimi dziełami burzliwe dyskusje.

---

WYDARZENIE SPECJALNE 

02.05.2025 | 18.00 | SALA SESYJNA RATUSZA
Debata specjalna
Nasze obawy, nasze nadzieje – z Zuzaną Čaputovą, byłą prezydent Słowacji, rozmawia Adam Michnik

--- 

Środa, 30.04.2025

12.00 Pasmo I – Rozmowy w samo południe

„Groza w Czechach” – Polska antologia czeskich opowieści niesamowitych

Moderatorka: Teresa Drozda (PL), uczestnicy: Joanna Goszczyńska (PL) i Andrzej S. Jagodziński (PL)

AVION

14.00 Pasmo II – Silva rerum

„Między pamięcią a milczeniem” – z Aleną Mornštajnovą (CZ) i Anną Maślanką (PL) rozmawia Teresa Drozda (PL)

AVION

16.00 Pasmo III – Debata specjalna

Debata wyszehradzka  – „Co nam zostało z tych lat?” (25 lat Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego)

Moderator: René Kubášek (CZ), uczestnicy: Andrzej S. Jagodziński (PL), Linda Kapustová Helbichová (SK), Zbigniew Machej (PL), György Varga (HU)

SALA SESYJNA RATUSZA

Czwartek, 1.05.2025

9.30 Rozmowy poranne

„W klinice świata” – z Pavlem Rankovem (SK) i Tomaszem Grabińskim (PL) rozmawia Teresa Drozda

KORNEL I PRZYJACIELE

12.00 Pasmo I – Rozmowy w samo południe

„O dziadach i dybukach” – z Jarosławem Kurskim (PL) rozmawia Wojciech Bonowicz (PL)

AVION

14.00 Pasmo II – Silva rerum

Rozmowa o literaturze i historii – „Czy historia ma poczucie humoru?”

Moderatorka: Anna Maślanka (PL), uczestnicy: Pavol Rankov (SK), Petr Stančík (CZ), Kateřina Tučková (CZ)

AVION

16.00 Pasmo III – Debata specjalna (100 lat Polskiego PEN Clubu)

Siła wolnego słowa: „Jak w różnych warunkach zachować niezależność?”

Moderator: Michał Okoński („Tygodnik Powszechny”), uczestnicy: Marek Beylin („Gazeta Wyborcza”), Magdalena Chrzczonowicz (OKO.press), Patryk Słowik (Wp.pl)

SALA SESYJNA RATUSZA

18.00 Pasmo IV – cykl „Zła pamięć”

Debata „prywatna” – „Zły dotyk przeszłości”

Moderator: Wojciech Bonowicz (PL), uczestnicy: Nicol Hochholczerová (SK), Kateřina Tučková (CZ), Krzysztof Varga (PL)

AVION

Piątek, 2.05.2025

9.30 Rozmowy poranne

„Rozkosze (nie)literackie”– z Petrem Stančíkiem (CZ) i Elżbietą Zimną (PL) rozmawia Anna Maślanka

KORNEL I PRZYJACIELE

12.00 Pasmo I – Rozmowy w samo południe

„Biała Woda i białe plamy” – z Kateřiną Tučkovą (CZ) i Julią Różewicz (PL) rozmawia Andrzej S. Jagodziński (PL)

TCIT

14.00 Pasmo II – Silva rerum

„Cierpienia starszego Wertera” – z Krzysztofem Vargą (PL) rozmawia Wojciech Bonowicz (PL)

TCIT

16.00 Pasmo III – cykl „Zła pamięć”

Debata non-fiction – „Blizny pamięci”

Moderatorka: Teresa Drozda (PL), uczestnicy: Jarosław Kurski (PL), Karin Lednická (CZ), Noémi Orvos-Tóth (HU), Ján Púček (SK)

TCIT

Sobota, 3.05.2025

9.30 Rozmowy poranne

„Rezonanse pamięci” – z Mateuszem Pakułą (PL) rozmawia Teresa Drozda(PL)

KORNEL I PRZYJACIELE

12.00 Pasmo I – Rozmowy w samo południe

Rozmowa poetycka I – „O środkach do pielęgnacji chmur i latach praktyki” – z Piotrem Sommerem (PL) rozmawia Zbigniew Machej (PL)

AVION

14.00 Pasmo II – Silva rerum

Rozmowa poetycka II – „Niezabliźniony świat” – z Ryszardem Krynickim (PL) rozmawia Tadeusz Nyczek (PL)

TCIT

16.00 Pasmo III – Silva rerum

„Pamięć sieroca” – z Mirą Marcinów (PL), Mateuszem Pakułą (PL) i Lucie Zakopalovą (CZ) rozmawia Anna Maślanka (PL)

TCIT

18.00 Pasmo IV – cykl „Zła pamięć”

Debata historyczno-społeczna – „O czym w Europie Środkowej nie lubimy pamiętać?”

Moderator: Krzysztof Czyżewski (PL), uczestnicy: Leszek Hensel (PL), Mira Marcinów (PL), Adam Michnik (PL), Jaroslav Rudiš (CZ), Martin M. Šimečka (SK)

AVION

Niedziela, 4.05.2025

9.30 Rozmowy poranne

„Pamięć Małych Karpat” – z Jánem Púčkiem (SK) i Andrzejem S. Jagodzińskim (PL) rozmawia Anna Maślanka (PL)

KORNEL I PRZYJACIELE

12.00 Pasmo I – Rozmowy w samo południe

„O napadach historii” – z Jaroslavem Rudišem (CZ) i Małgorzatą Gralińską (PL) rozmawia Anna Maślanka (PL)

TCIT

14.00 Pasmo II – cykl „Zła pamięć”

Debata publicystyczna – „Dokąd zmierza Europa?”

Moderatorka: Marta Šimečková (SK), uczestnicy: Martin Bútora (SK), Ivan Gabal (CZ), Adam Michnik (PL), László Szigeti (SK)

SALA SESYJNA RATUSZA

---

„Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury”.

Sponsorem głównym wydarzenia jest Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A.

Kino Na Granicy/hranici w tym roku odbywa się również dzięki wsparciu, jakie otrzymaliśmy od Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego i Stowarzyszenia Autorów ZAIKS.

Dofinansowano ze środków Ministra Spraw Zagranicznych w ramach Forum Polsko-Czeskie (Česko-polské forum).